Ik verdiep mij steeds meer in non-binair zijn en in andere labels. Tot grote vreugde van mijn kind die er een fixatie op heeft. Die fixatie komt voort uit het autisme dat Devin met zich meedraagt.
Beste reizigers
Zo stuitte ik op de documentaire “Beste reizigers” van het programma Tegenlicht van de VPRO (17/2/2019, ik zeg beter laat dan nooit). Deze uitzending gaat over trans en non-binaire mensen. Wisten jullie dat de NS “Geachte dames en heren” veranderd heeft in “Beste reizigers”. Mij was het nog niet opgevallen (ook laat zeker?), omdat ik weinig met de trein reis. Maar “Beste reizigers” klinkt mij in ieder geval natuurlijk en logisch in de oren.
De zin (ik heb het even vertaald) “Transmensen en non-binaire mensen durven te leven in een wereld die hen afwijst” raakt mij erg en maakt mij tegelijkertijd ook weer trots. Het raakt mij, omdat ik iets heb met afwijzing. Maar het maakt mij ook trots dat ik dus zo’n moedig kind heb. Nu werd dit wel gezegd door een Amerikaanse waar dit soort thema’s misschien nog lastiger zijn. Ik weet het niet. Maar dat wil niet zeggen dat er hier geen weerstand is en dat Nederland er al helemaal klaar voor is. Ook ik, als moeder van een non-binair kind, ben dat nog niet altijd. Maar dan hebben we het meer over de aanspreekvormen waar ik erg aan moet wennen.
Paradijsvogel
In de documentaire wordt ook iemand gepest die jurken draagt. En jullie zullen allemaal begrijpen dat deze persoon geen vrouw is anders was het niet zo’n ding geweest. Dat doet mij natuurlijk meteen denken aan mijn eigen kind dat hun geweldige jurk nu weer heeft opgeborgen in de kast, maar waarvan ik al weet dat deze er op een dag weer uit gaat komen en gedragen gaat worden in een omgeving die misschien minder veilig is dan de Jong & Out feesten waar Devin is geweest. Want vroeg of laat komt het er toch uit. En terecht (en dat zeg ik ondanks de angst voor geweld die ik als moeder ook heb). Een paradijsvogel hoort niet gekooid te zijn. Niemand hoort dat te zijn. Hoe meer zelfvertrouwen je hebt, des te meer ben je bereid je te laten zien.
In eerste instantie is dat misschien alleen bij naaste familie en vrienden. Maar uiteindelijk wil iemand ook zichzelf laten zien in een minder veilige omgeving zoals de maatschappij. En daarom vind ik het ook zo belangrijk dat je vertrouwen hebt gekregen van je ouders, vrienden en andere gelijkgestemden. Dat geeft je zelfvertrouwen dat je heel hard nodig zult gaan hebben buiten je veilige kring. En ga er maar van uit dat ik dit inmiddels wel geleerd heb van mijn eigen kind.
Free as a Bird!
Ook met een nieuwe naam werkt het zo. Dat merkte ik weer tijdens onze eerste voorlichtingsavond voor ouders en kinderen die we vorige week hadden. Er was een kind dat in deze groep niet meer aangesproken wilde worden met haar oude naam. BAM! Ik vond het krachtig en tegelijkertijd ook confronterend voor haar moeder die even moest schakelen. Dit was zo ontzettend herkenbaar. Ik heb er geen last meer van, maar heb wel in haar schoenen gestaan. En de nieuwe naam was geen verrassing, maar deze dan ook gebruiken (en kenbaar maken) buiten het gezin vereist wel weer een ander level.
Maar hoe tof was het dus dat we een dusdanige veilige omgeving hadden gecreëerd dat ook moeders (want het kind redt het wel) deze naam in ons bijzijn durfde te gebruiken en mee ging in de wens van haar kind. Applaus voor haar! En dat ze dan nog tegen de reactie van de vaak harde maatschappij op ziet, is logisch. Commentaar is er namelijk altijd. Maar als je al wat vertrouwen hebt opgebouwd bij gelijkgestemden en wat positieve ervaringen hebt opgedaan, dan kan je meer aan.
En daarom zijn onze voorlichtingsavonden, ons ondersteuningsprogramma en alle andere activiteiten waar we mee bezig zijn ook zo verdomd belangrijk. Om een bijdrage te leveren aan dat vertrouwen. Zodat je sterker staat als je buiten komt. En dat geldt niet alleen voor dat kind, maar ook voor de ouders.
Want in the end gaat het toch om 1 ding. We willen allemaal onszelf kunnen zijn. Oftewel Free as a Bird!